Ψηφιακή Βιβλιοθήκη: Αυτογνωσία

Αυτογνωσία

Ο ορισμός της αυτογνωσίας περιλαμβάνει την επίγνωση των διαφορετικών πτυχών του εαυτού μας, όπως χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, συναισθήματα και συμπεριφορές.  Είναι ένα από τα πρώτα συστατικά της αυτο-έννοιας (έννοια του εαυτού).

Χαρακτηριστικά προσωπικότητας:

Ως τύποι προσωπικότητας ορίζεται η ψυχολογική ταξινόμηση των διαφόρων τύπων ατόμων. Μερικές φορές διακρίνονται από τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας — μικρότερη ομαδοποίηση συμπεριφορικών τάσεων.

Οι άνθρωποι έχουν μοναδικές προσωπικότητες που τους κάνουν αυτό που είναι. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι χαρακτηριστικών της προσωπικότητας, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που είναι θετικά και κάποιων που είναι αρνητικά. Ένα χαρακτηριστικό προσωπικότητας ορίζεται ως κάτι για ένα άτομο που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο τείνει να σκέφτεται, να αισθάνεται και να συμπεριφέρεται σε συνεχή βάση. Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας είναι χαρακτηριστικά των μακροχρόνιων συμπεριφορικών και συναισθηματικών μοτίβων.

Τα θετικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας εκδηλώνονται με πολλούς τρόπους. Όταν η τακτική συμπεριφορά ενός ατόμου παρουσιάζει τα ίδια θετικά χαρακτηριστικά ξανά και ξανά, οι συναφείς συμπεριφορές γίνονται οριστικές του χαρακτήρα τους.

Τα πιο κοινά θετικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας είναι η ειλικρίνεια και η ανάληψη ευθύνης για τις δικές μας ενέργειες και αποφάσεις. Το να τα πηγαίνετε καλά με τους άλλους, η  προσαρμοστικότητα και η καλοσύνη είναι τέλεια χαρακτηριστικά, καθώς και η συμπόνια, η ενσυναίσθηση, η υπομονή, η αφοσίωση, η αξιοπιστία, η  αισιοδοξία, η φερεγγυότητα, η δικαιοσύνη/αμεροληψία, η διακριτικότητα, ο σεβασμός, αν αναφέρουμε μόνο λίγα από αυτά.

Σκεφτείτε μερικά από τα αρνητικά χαρακτηριστικά· θα πρέπει να τονίσουμε ότι εσείς και όλοι όσοι συναντάτε επίσης έχετε τουλάχιστον μερικά αρνητικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Για παράδειγμα, η τάση για ψέματα, η ροπή προς την ανεντιμότητα, το να είστε αυστηροί/αδιάλλακτοι, η ανικανότητα να συμπάσχετε με τους άλλους, το να είστε οξύθυμοι, άπιστοι, αυταρχικοί, εγωκεντρικοί, αγενείς, επιλεκτικοί ή χωρίς σεβασμό.

Για κάποιον που εργάζεται στον τομέα της επαγγελμάτων παροχής βοήθειας, είναι πρωτίστως σημαντικό να υπάρχουν καλές συνθήκες ψυχικής υγείας σε όλο το φάσμα. Το πρόσωπο αυτό μπορεί να περιγραφεί ως πλήρως λειτουργικό πρόσωπο που τείνει στην προσωπική του ανάπτυξη προς την αυτοπραγμάτωση.

Το πλήρως λειτουργικό άτομο είναι ένα άτομο που έχει «ιδανική συναισθηματική υγεία». Γενικά ένα τέτοιο άτομο θα είναι ανοικτό στην εμπειρία, θα ζει με την αίσθηση του νοήματος και του σκοπού, και θα εμπιστεύεται τον εαυτό του και τους άλλους.

Η αυτο-έννοια παίρνει συνεχώς νέες πληροφορίες και εμπειρίες. Αυτά τα άτομα είναι σε επαφή με τα συναισθήματά τους και κάνουν μια συνειδητή προσπάθεια να αναπτυχθούν ως άτομα.

Νέα επιστημονικά αποτελέσματα στη νευροεπιστήμη δείχνουν ότι μια περιοχή του εγκεφάλου, ο πρόσθιος φλοιός του προσαγωγίου που βρίσκεται στην περιοχή του μετωπιαίου λοβού παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της αυτογνωσίας. Μελέτες χρησιμοποίησαν την απεικόνιση του εγκεφάλου για να δείξουν ότι η περιοχή ενεργοποιείται σε ενήλικες που έχουν αυτογνωσία.

Η αυτογνωσία είναι ένα σημαντικό συστατικό της προσωπικής ανάπτυξης, η οποία χωρίς αμφιβολία είναι μια δια βίου διαδικασία. Αντιπροσωπεύει έναν τρόπο για τους ανθρώπους να αξιολογούν τις δεξιότητες και τις ιδιότητές τους, να εξετάζουν τους στόχους τους στη ζωή και να θέτουν στόχους προκειμένου να μεγιστοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους. Γύρω από την προσωπική ανάπτυξη υπάρχουν πολλές ιδέες, μία από αυτές είναι η διαδικασία της αυτοπραγμάτωσης του Maslow. Υποστηρίζει ότι όλα τα άτομα έχουν ενσωματωμένη ανάγκη για προσωπική ανάπτυξη. Ο βαθμός στον οποίο τα άτομα μπορούν να αναπτυχθούν εξαρτάται από την ικανοποίηση ορισμένων αναγκών με τη μορφή ιεραρχίας.

Οι βασικές ανθρώπινες ανάγκες ήταν πάντα η ανάγκη για τροφή, ποτά και σωματική ασφάλεια, για ρούχα και για κατάλληλη στέγη. Ωστόσο, στο σημερινό πολύπλοκο περιβάλλον, πρέπει να προσθέσουμε στις βασικές ανάγκες τις ανάγκες για υγεία, για κοινωνική φροντίδα και εκπαίδευση. Η ικανοποίηση όλων αυτών των βασικών ανθρώπινων αναγκών είναι πλέον ένα από τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα (Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και την Ελευθερία).  Οι άνθρωποι σήμερα δεν προσπαθούν μόνο να ικανοποιήσουν τις βασικές τους ανάγκες, αλλά και να ζήσουν με ευημερία. Αυτό σημαίνει επίσης ότι οι άνθρωποι ζουν σε ένα ασφαλές, υγιές και ελεύθερο περιβάλλον. Η ευημερία είναι προϋπόθεση για την ανθρώπινη ευτυχία και την πραγματική της ανάπτυξη. Η ζωή σε ευημερία δεν μας κάνει ευτυχισμένους από μόνη της, αλλά μας βοηθά να είμαστε ευτυχισμένοι, ικανοποιημένοι και δημιουργικοί. Η ευημερία της κοινότητας και της ανθρωπότητας στο σύνολό της θα πρέπει να είναι οι απώτεροι στόχοι ολόκληρης της κοινωνικής δομής.

Σημασία σε περιόδους κρίσης (π.χ. πανδημία)

Το επίπεδο αυτογνωσίας είναι σε αρκετά υψηλό επίπεδο όταν ένα άτομο γνωρίζει τους  περιορισμούς και τις δυνάμεις του. Επειδή συναντά ευάλωτα άτομα στην εργασία του, είναι σε θέση να οριοθετήσει σαφώς τον εαυτό του σε σχέση με το άλλο άτομο. Υπό αυτή την έννοια, πιθανές συναισθηματικές και άλλες κακοποιήσεις που μπορεί συχνά να προκύψουν από απρογραμμάτιστους και μη εσκεμμένους χειρισμούς, πολύ στενή ταύτιση με την εμπειρία του πελάτη, άλυτα τραυματικά γεγονότα του παρελθόντος του κ.λπ. Ως εκ τούτου, μία από τις σημαντικότερες δεξιότητες της βοήθειας και υποστήριξης σε κοινωνικό επίπεδο με επίκεντρο τον πελάτη είναι η  υψηλού επιπέδου αυτογνωσία.