Ψηφιακή Βιβλιοθήκη: Συναισθηματική Νοημοσύνη

Συναισθηματική Νοημοσύνη

Συναισθηματική νοημοσύνη σημαίνει αναγνώριση των συναισθημάτων και κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων. Αυτό σημαίνει επίσης ότι μπορούμε να διακρίνουμε και να ονομάζουμε διάφορες συναισθηματικές καταστάσεις. Ένα άτομο που γνωρίζει τα συναισθήματά του θα είναι σε θέση να περιγράψει πώς αισθάνεται, τι προκαλεί αυτά τα συναισθήματα και, τέλος, θα είναι σε θέση να ρυθμίσει και να αξιολογήσει τις συναισθηματικές του καταστάσεις. Οι άνθρωποι με καλά ανεπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη χρησιμοποιούν τις πληροφορίες σχετικά με τα συναισθήματά τους για να τους βοηθήσουν στη σκέψη και τη συμπεριφορά τους. Ως εκ τούτου, ένα άτομο που μπορεί να αναγνωρίσει και να ρυθμίσει τα συναισθήματά του θα είναι σε θέση να εστιάσει εποικοδομητικά τις σκέψεις και τις πράξεις του. Αυτές οι δεξιότητες είναι κρίσιμες για τη συναισθηματική ευημερία και την επιτυχία στη ζωή.

Χαρακτηριστικά ενός ατόμου με καλά ανεπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη

Οι άνθρωποι με καλά ανεπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη είναι κοινωνικοί και θέλουν να γνωρίσουν νέους ανθρώπους· είναι καλοί ηγέτες επειδή μπορούν να ακούσουν και μπορούν επίσης να δεχτούν εποικοδομητική κριτική· έχουν σεβασμό και αρχές στις σχέσεις τους με τους συναδέλφους τους. Ανιχνεύουν γρήγορα τη διάθεση των άλλων και κρίνουν καλύτερα τον χαρακτήρα των άλλων ανθρώπων. Γνωρίζουν επίσης τις δυνάμεις και τις αδυναμίες τους. Ξέρουν πότε πληγώνονται σε μια σχέση και γιατί. Ξέρουν πώς να πουν όχι. Είναι ξεκάθαροι στην επικοινωνία τους και τα πάνε καλά με τους περισσότερους ανθρώπους. Γι’ αυτούς, η ηθική και η δεοντολογία είναι πάντα σημαντικές.

Διαστάσεις στη διαδικασία μάθησης της συναισθηματικής νοημοσύνης (EI)

Υπάρχουν τέσσερις κύριες διαστάσεις του «συναισθηματικού νου» που είναι απαραίτητες για τη μάθηση της συναισθηματικής νοημοσύνης. Υπάρχουν δύο προσωπικές δεξιότητες: Αυτογνωσία και Αυτοδιαχείριση και δύο κοινωνικές δεξιότητες: Κοινωνική συνείδηση και διαχείριση σχέσεων.

Πηγή: (http://www.teleosleaders.com/howwedoit/emotional.php)

Κάθε μία από αυτές τις διαστάσεις περιλαμβάνει πολλές ικανότητες, δεξιότητες, ιδιότητες και αρετές που ένα άτομο μπορεί να αναπτύξει στην επαγγελματική ή οικογενειακή ζωή.

Αυτογνωσία. Στο πλαίσιο της κατανόησης της συναισθηματικής νοημοσύνης, αυτό σημαίνει την ικανότητα του ατόμου να είναι σε αρμονία με τα συναισθήματά του. Ένα άτομο γνωρίζει τα συναισθήματά του καταλαβαίνει και ξέρει πώς να ερμηνεύσει τα συναισθήματά του και πώς να τα χρησιμοποιήσει στις σχέσεις. Άμεσα συνδεδεμένη με τη συναισθηματική επίγνωση είναι επίσης η επίγνωση της κατάστασης, η οποία θα περιγραφεί ευρύτερα στη συνέχεια.

Αυτοδιαχείριση. Αυτό σημαίνει την ικανότητα να ρυθμίζει κανείς τα συναισθήματα, τις παρορμήσεις και τη συμπεριφορά του. Ένα άτομο είναι σε θέση να ελέγχει και να ενεργεί με επαγγελματικό και ήρεμο τρόπο, ακόμη και σε αγχωτικές καταστάσεις. Ένα άτομο που μπορεί να διαχειριστεί τη συμπεριφορά του/της είναι περισσότερο εστιασμένο στο έργο που εκκρεμεί παρά σε ασήμαντα πράγματα. Οι ικανότητες σε αυτήν την κατηγορία είναι ο προσανατολισμός προς επίτευξη αποτελεσμάτων, η προσαρμοστικότητα, η θετική προσέγγιση και ο συναισθηματικός αυτοέλεγχος.

Κοινωνική ευαισθητοποίηση. Η ικανότητα του ατόμου να αισθάνεται, να διαβάζει, να κατανοεί και να αξιολογεί τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων και τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει μια συγκεκριμένη κατάσταση. Ένα άτομο με ανεπτυγμένη κοινωνική συνείδηση έχει ικανότητες όπως η ενσυναίσθηση, η κατανόηση της δυναμικής των διαπροσωπικών σχέσεων και η οργανωτική αντίληψη.

Διαχείριση σχέσεων. Αυτή η τελευταία διάσταση περιλαμβάνει διάφορες δεξιότητες και ικανότητες που ένα άτομο πρέπει να έχει κατακτήσει αν θέλει να είναι αποτελεσματικό στη διαχείριση σχέσεων. Το άτομο πρέπει να γνωρίζει πώς να διαχειρίζεται, να επηρεάζει και να αποδέχεται τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων. Πρέπει να είναι εξαιρετικό στην επίλυση συγκρούσεων. Με αυτές τις ικανότητες ένα άτομο μπορεί να εργαστεί ως χαρισματικός ηγέτης, προπονητής, μέντορας και επιτυχημένος διευθυντής μιας ομάδας ή οργανισμού.

Στρατηγικές για την οικοδόμηση συναισθηματικής και κοινωνικής αποτελεσματικότητας

Επιδεξιότητα 1: Εκτίμηση του εαυτού μας

Υγιής εσωτερικός διάλογος

Δεξιότητα 2: Αξιολόγηση των άλλων

Αναγνωρίστε τους άλλους

Ενίσχυση της συνειδητοποίησης της διαφορετικότητας σε άλλους ανθρώπους

Δεξιότητα 3: Ανταποκρινόμενη ευαισθητοποίηση

Παρατηρήστε και εξασκήστε την ενσυναίσθηση

Ικανότητα 4: Θάρρος

Δεξιότητα 5: Γνήσια επιτυχία

Σύνδεση αξιών και προσδοκιών

Σημασία σε περιόδους κρίσης (π.χ. πανδημία)

Χωρίς αυτή την επίγνωση, τα συναισθήματά μας θα υπαγορεύουν τις ενέργειές μας και στη μέση μιας κρίσης που εμείς (ή οι εθελοντές, βοηθοί,..) πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το τμήμα του εγκεφάλου που επιτρέπει τη ορθολογική σκέψη, όχι το τμήμα του εγκεφάλου όπου βιώνονται τα συναισθήματα. Η άσκηση της ηρεμίας και του ελέγχου, και η επίγνωση των αντιδράσεών μας σε δύσκολες καταστάσεις είναι ζωτικής σημασίας σε κάθε δύσκολη κατάσταση, ειδικά σε περιόδους κρίσης, όταν είναι σημαντικό το πόσο αποτελεσματικά μπορούμε να αντιμετωπίσουμε άλλες δοκιμασίες ζωής. Η ικανότητα της συναισθηματικής νοημοσύνης είναι υψίστης σημασίας, προκειμένου τα άτομα να εμψυχώσουν τον εαυτό τους και τους άλλους που συναντούν στις δραστηριότητές τους.

Ο λόγος που η συναισθηματική νοημοσύνη είναι τόσο σημαντική κατά την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων είναι ότι ένα συναισθηματικά έξυπνο άτομο θα ανταποκριθεί στις αντιξοότητες με έναν ήρεμο, μελετημένο τρόπο. Ο συναισθηματικά ευφυής άνθρωπος είναι καλύτερος στη διαχείριση των συναισθημάτων — τόσο των δικών του όσο και των άλλων — σε περιόδους στρες ή πίεσης.