Η θετική ψυχολογία ασχολείται με τη μελέτη και την ενίσχυση των θετικών πτυχών της ανθρώπινης ζωής και νοοτροπίας: ζητήματα ευτυχίας, ικανοποίησης, νοήματος, αισιοδοξίας, ελπίδας, επιμονής, ανθεκτικότητας, ψυχικής ευεξίας και άλλων σημαντικών θετικών πτυχών της ανθρώπινης ζωής και εμπειρίας. Ιδρυτής της είναι ο Δρ Martin Seligman, αν και γνωστοί ψυχολόγοι έχουν ήδη μιλήσει γι’ αυτό, καθώς και οι Θεωρίες του Rogers για την ανθρώπινη ευημερία, αλλά χωρίς εμπειρική έρευνα. Ο Seligman διεύρυνε έτσι το πεδίο για να διερευνήσει τα θετικά συναισθήματα και διαδικασίες, εστιάζοντας στη διερεύνηση της ευτυχίας και των πτυχών που προωθούν την προσωπική ανάπτυξη και την ανάπτυξη ενός ατόμου με βάση τις ατομικές του δυνάμεις και ικανότητες. Με αυτόν τον τρόπο, η θετική ψυχολογία προωθεί την ευημερία και την ποιότητα ζωής του ατόμου.
Έτσι, η θετική ψυχολογία δημιουργεί νέες πληροφορίες σχετικά με τη σπουδαιότητα των θετικών πτυχών της ζωής για την ποιότητα ζωής και την ψυχική και σωματική υγεία· από την άλλη πλευρά, αναπτύσσει μεθόδους και στρατηγικές για την ενίσχυση των δεξιοτήτων ζωής και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ωστόσο, θα πρέπει να τονιστεί ότι η θετική ψυχολογία δεν είναι μια «ευτυχολογία» που θα προσπαθήσει να δημιουργήσει συνεχώς χαρούμενους ανθρώπους που πάντα θα χαμογελούν. Η ασθένεια, η στενοχώρια, ο πόνος, η απώλεια και το τραύμα είναι απαραίτητοι σύντροφοι της ανθρώπινης ζωής, καθώς και ο φόβος, ο θυμός, το άγχος και άλλα λιγότερο ευχάριστα συναισθήματα, καθώς και διάφορες ψυχικές και διανοητικές διαταραχές και προβλήματα.
Η θετική ψυχολογία βασίζεται σε σημαντικά ευρήματα:
Τι είναι η ανθεκτικότητα;
Όλα τα άτομα που παρουσιάζουν μεγαλύτερο βαθμό προσωπικής ανθεκτικότητας αντιμετωπίζουν πιο εύκολα τις αλλαγές στη ζωή. Οι ανθεκτικοί άνθρωποι ανταποκρίνονται σε αυτές τις αλλαγές με υγιή και θετική προσαρμογή παραμένοντας σωματικά και ψυχικά υγιείς. Με αυτόν τον τρόπο, ενεργοποιούν την ικανότητα να μαθαίνουν από αυτές τις εμπειρίες, να δέχονται νέες πληροφορίες, να προσαρμόζουν τις σκέψεις και τις συμπεριφορές τους και να ενσωματώνουν όλα αυτά τα νέα μαθήματα στη μετέπειτα ζωή. Αυτό επιβεβαιώνεται επίσης από την ιδέα του Δαρβίνου για την εξέλιξη ότι δεν επιβιώνουν οι μεγαλύτεροι και ισχυρότεροι, αλλά εκείνοι με τη μεγαλύτερη ικανότητα προσαρμογής.
Ως εκ τούτου, μπορούμε να πούμε ότι η ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα να προσαρμόζονται θετικά και να αποκαθιστούν την προσωπική ισορροπία κατά τη διάρκεια των δοκιμών της ζωής και των διαφόρων αρνητικών εμπειριών. Μας ενεργοποιεί να εξοπλίσουμε τον εαυτό μας με τις δικές μας εσωτερικές ή/και εξωτερικές πηγές δύναμης και να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα με τον σωστό τρόπο με την αυτορρύθμιση, την προσαρμογή, τη μάθηση, την αλλαγή ή/και την υπέρβαση των υφιστάμενων προτύπων.
Στοιχεία συναισθηματικής ανθεκτικότητας
Η συναισθηματική ανθεκτικότητα έχει τρία δομικά στοιχεία — αυτοί είναι οι πυλώνες πάνω στους οποίους μπορούμε να οικοδομήσουμε ανθεκτικότητα ή να εργαστούμε για τη βελτίωσή της. Αναφέρονται επίσης ως οι τρεις διαστάσεις της συναισθηματικής ανθεκτικότητας, όπου τα τρία στοιχεία περιλαμβάνουν:
1. Τα Σωματικά στοιχεία
Περιλαμβάνει σωματική δύναμη, ενέργεια, καλή υγεία και ζωντάνια.
2. Πνευματικά ή Ψυχολογικά στοιχεία
Συμπεριλαμβανομένων πτυχών όπως η προσαρμοστικότητα, η προσοχή και η εστίαση, η αυτοεκτίμηση, η αυτοπεποίθηση, η επίγνωση και ρύθμιση των συναισθημάτων, η αυτοέκφραση, η σκέψη και οι ικανότητες συλλογισμού.
3. Τα Κοινωνικά στοιχεία
Συμπεριλαμβανομένων των διαπροσωπικών σχέσεων (εργασία, σύντροφος, παιδιά, γονείς, φίλοι, κοινότητα, κ.λπ.), συμμόρφωσης της ομάδας, ομοιότητας, επικοινωνίας και συνεργασίας.
Πηγή: https://positivepsychology.com/emotional-resilience/
Εννέα πυλώνες ανθεκτικότητας
Το μοντέλο των εννέα πυλώνων ανθεκτικότητας συνδέει εννέα παράγοντες από τρεις τομείς της ζωής μας. Οι τρεις πρώτοι πυλώνες σχετίζονται με την περιοχή των σχέσεων που έχουμε με τον εαυτό μας, με άλλους ανθρώπους και με «κάτι μεγαλύτερο από εμάς». Ο δεύτερος τομέας αφορά τη σωματική, συναισθηματική και γνωστική ισορροπία μας. Ο τρίτος τομέας είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούμε στον κόσμο.
Η σχέση με τον εαυτό μας είναι ένα σημαντικό θεμέλιο. Αντιπροσωπεύει την κατάλληλη αυτο-φροντίδα, τη σχέση με τον εαυτό μας, μια θετική άποψη για τον εαυτό μας. Είναι σημαντικό να είμαστε υποστηρικτικοί, συμπονετικοί, με αυτοσεβασμό, να αποδεχόμαστε και να αγαπάμε τον εαυτό μας. Όταν αποδεχόμαστε τον εαυτό μας, δεν τον κρίνουμε, αυτό προάγει την ικανότητα να ηρεμούμε. Αν είμαστε υπερβολικά αυτοκριτικοί, καταδικάζουμε τον εαυτό μας και η ικανότητά μας να καθησυχάζουμε τον εαυτό μας μειώνεται.
Η ικανότητα να δημιουργούμε και να καλλιεργούμε στενές, οικείες σχέσεις με τους άλλους και να κερδίζουμε υποστήριξη. Οι υποστηρικτικές σχέσεις μας βοηθούν να αναπτύξουμε και να οικοδομήσουμε την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και στους άλλους. Αυτός ο πυλώνας έχει σημαντικό αντίκτυπο στην αίσθηση ενός «ασφαλούς κόσμου». Περιλαμβάνει επίσης τον καθορισμό υγειών, ξεκάθαρων και συνεκτικών ορίων.
Η στάση απέναντι σε κάτι «μεγαλύτερο από εμένα» μπορεί να αντιπροσωπεύει τη συμμετοχή μας, τη συσχέτισή μας με τις δραστηριότητες της κοινότητας, τον εθελοντισμό, τη φιλανθρωπία ή την πνευματική μας εξάσκηση. Αυτός ο πυλώνας μας δίνει νόημα, ελπίδα, κατεύθυνση, επηρεάζει τη μείωση των συναισθημάτων της μοναξιάς, της αποξένωσης.
Η φυσιολογική ισορροπία αντιπροσωπεύει την ικανότητα να χαλαρώνουμε, να ηρεμούμε, να μην αντιδρούμε πολύ γρήγορα και υπερβολικά.
Η γνωστική ισορροπία, από την άλλη πλευρά, περιλαμβάνει μια θετική στάση και πεποιθήσεις, την ικανότητα να ελέγχουμε τις σκέψεις μας, να εστιάζουμε.
Η παρουσία αντιπροσωπεύει την ικανότητα να είμαστε «εδώ και τώρα», σε επαφή με τον εαυτό μας και με το περιβάλλον, να μην ασχολούμαστε με το παρελθόν ή με ανησυχίες, φόβους για το μέλλον.
Η ευελιξία αντιπροσωπεύει την ικανότητα κατάλληλης προσαρμογής στις αλλαγές, μαθαίνοντας από την εμπειρία του παρελθόντος. Μέρος αυτού του πυλώνα είναι επίσης η δημιουργικότητα που συνδέεται με την ευελιξία της προοπτικής μας για τη ζωή.
Η δύναμη αναφέρεται στην ικανότητα να συμμετέχουμε σε μια δραστηριότητα, να κάνουμε πράγματα, να επιμένουμε. Περιλαμβάνει θάρρος και αυτοπεποίθηση να παρουσιάζουμε και να εκπροσωπούμε τα επιχειρήματά μας, τα όριά μας, να κάνουμε τις ιδέες μας πράξη, να επιτυγχάνουμε τους στόχους μας. Περιλαμβάνει επίσης την ικανότητα προγραμματισμού, στρατηγικής σκέψης και λήψης αποφάσεων. Αυτός ο πυλώνας προάγει την αίσθηση του ελέγχου και της αυτοπεποίθησης.
Το μοντέλο των εννέα πυλώνων ανθεκτικότητας αντιπροσωπεύει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την ενίσχυση των προστατευτικών παραγόντων που, σε συμπληρωματική δράση, μας παρέχουν βέλτιστες δράσεις στις σημερινές κοινωνικές προκλήσεις.
Η ανθεκτικότητα αυτή καθαυτή μπορεί να οριστεί ως πολυεπίπεδη, και ως τέτοια χρησιμοποιείται με μεγαλύτερη επιτυχία στις διαδικασίες αντιμετώπισης γεγονότων κρίσης. Η ανθεκτικότητα ορίζεται λοιπόν συστημικά και αλληλεπιδραστικά, αφού σε αυτή τη διαδικασία αφορά την επιτυχή προσαρμογή παρά τα προβλήματα (κρίσεις, τραυματικά γεγονότα, απώλειες, αποτυχίες, ασθένειες κ.λπ.), την ικανότητα να ξεπερνά τα προβλήματα και το άγχος ώστε το άτομο να μπορεί να λειτουργεί αποτελεσματικά, γεφυρώνοντας και ξεπερνώντας τα εμπόδια για την επίτευξη της επιτυχίας στη ζωή. Η ενδυνάμωση στον τομέα της προσωπικής και συναισθηματικής ευελιξίας είναι επομένως ένα σημαντικό συστατικό της προσωπικότητας ενός ατόμου που, στη σημερινή εποχή που είναι γεμάτη προκλήσεις, αντιμετωπίζει ολοένα και περισσότερο διάφορα γεγονότα κρίσης.
Το παρόν έργο χρηματοδοτήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η παρούσα δημοσίευση εκφράζει τις απόψεις μόνον των δημιουργών, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν φέρει ουδεμία ευθύνη για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών που εμπεριέχονται σε αυτήν.
Open eClass © 2003-2023 — Όροι Χρήσης
