Ψηφιακή Βιβλιοθήκη: Δυναμισμός

Αυτοπεποίθηση

Δυναμισμός

Η παροχή κατάλληλων παραμέτρων μέσα στις οποίες ένας βοηθός/εθελοντής (θεραπευτής) συνεργάζεται με έναν εξυπηρετούμενο, είναι θεμελιώδους σημασίας για την επιτυχία. Η ικανότητα καθορισμού ορίων επιτρέπει και οριοθετεί τη σχέση μεταξύ του προσώπου που παρέχει κοινωνική βοήθεια και του προσώπου που την λαμβάνει. Μία από τις πιο σημαντικές δεξιότητες σε αυτή τη διαδικασία και τη μεταβίβαση είναι ο δυναμισμός. 

Ο δυναμισμός/αυτοπεποίθηση είναι η ικανότητα να υπερασπίζεσαι τον εαυτό σου χωρίς βία, με σεβασμό στις διαφορές των άλλων και την ελευθερία τους. Είναι η ικανότητα να υπερασπίζεσαι τον εαυτό σου, να υπερασπίζεσαι τη γνώμη σου, να αγωνίζεσαι για κάτι και να αγωνίζεσαι για τα δικαιώματά σου, χωρίς βία, με σεβασμό στις διαφορές απόψεων και την ελευθερία της έκφρασης. Έχει ως στόχο να προστατεύσει τον εαυτό σας, τις αξίες σας, την προσωπικότητά σας και την αξιοπρέπειά σας.

Ο δυναμισμός είναι ένας ευρύτερος όρος για την αποφασιστικότητα και την αυτοπεποίθηση ενός ατόμου, ενώ ταυτόχρονα περιλαμβάνει τις ιδιότητες της συμπόνιας και της δεκτικότητας στις ανάγκες, τα συμφέροντα και τους περιορισμούς των άλλων. Όταν κάποιος μπορεί να συμβιβαστεί όταν προκύψει μια σύγκρουση και ξέρει πώς να βάλει τον εαυτό του στη θέση κάποιου άλλου.

Οι άνθρωποι που ενεργούν με δυναμισμό έχουν επίγνωση των αρετών και των ελαττωμάτων τους, αλλά αποδέχονται τον εαυτό τους. Προσπαθούν να ξεπεράσουν τα όριά τους, ενώ ταυτόχρονα είναι ευγενικοί και υπομονετικοί με τον εαυτό τους· γνωρίζουν τις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα, τα συναισθήματα, τα αισθήματά τους και τα όριά τους και δεν τα κρύβουν από τους άλλους.  Έχουν επίγνωση της ευθύνης τους έναντι των άλλων και γι’ αυτό τους μεταχειρίζονται με σεβασμό· κατανοούν τα ελαττώματα και τα όριά τους, αλλά δεν παραδίνονται στη χειραγώγηση και την επιθετικότητα. 

Όποιος θέλει να μάθει να είναι δυναμικός  θα πρέπει να ακολουθεί τους κανόνες της δημιουργικής επικοινωνίας. Κάθε φορά που ένα άτομο χρησιμοποιεί δημιουργική επικοινωνία γνωρίζει ότι ο τρόπος επικοινωνίας είναι πολύ σημαντικός και η επιλογή των λέξεων είναι το κλειδί. Η δημιουργική επικοινωνία δημιουργεί αυθεντικές σχέσεις και φέρνει ξεκάθαρα και ήρεμα μηνύματα.

Δύο τύποι μηνυμάτων χρησιμοποιούνται γενικά στη δημιουργική επικοινωνία:

Τα «εσύ»–μηνύματα που δεν απευθύνονται στον συνομιλητή ή στην ομάδα, αλλά πρόκειται για δηλώσεις πεποίθησης που έχουν δοθεί εκ των προτέρων, χωρίς την έγκριση των απόψεων από τον συνομιλητή. Αυτά τα ακατάλληλα μηνύματα είναι, για παράδειγμα: Δεν έχεις τρόπους! Δεν ξέρεις πώς να είσαι υπομονετικός!

Τα «εγώ»–μηνύματα σημαίνει να μιλάτε σε έναν γνωστό ή άγνωστο δέκτη στο πρώτο πρόσωπο, επικοινωνώντας τη δική σας σχέση με το μήνυμα ή την κατάσταση για την οποία μιλάτε. Με αυτά, επικοινωνούμε ξεκάθαρα και χωρίς να κρίνουμε στον συνομιλητή, το πώς σας επηρεάζει ο τρόπος επικοινωνίας του. Για παράδειγμα: Δεν μπορώ να συγκεντρωθώ ενώ μιλάτε... Δεν μπορώ να σας εμπιστευτώ όταν κρύβετε πράγματα από μένα.... Στη δημιουργική επικοινωνία τα εγώ-μηνύματα χρησιμοποιούνται και αποτελούν μέρος της δυναμικής επικοινωνίας.

Κανόνες και παραδείγματα δυναμικής επικοινωνίας

Ο πρώτος κανόνας: Αυθεντικότητα

«Είμαι αυτό που είμαι και όχι αυτό που οι άλλοι θέλουν να είμαι. Σας δείχνω τα συναισθήματά μου και θέλω να μου δείξετε τα δικά σας. Θέλω να «κρατήσουμε έναν καθρέφτη ο ένας στον άλλο» και να μάθουμε. Μπορείτε να μου πείτε τι σκέφτεστε αλλά και πώς αισθάνεστε ώστε να μπορούμε να επικοινωνούμε».

Δεύτερος κανόνας: Δεκτικότητα-Ανοιχτή στάση

«Αποδέχομαι το πώς είστε και όχι το πώς θέλω να είστε. Σας προσφέρω καλές προθέσεις, σεβασμό και συμπάθεια και περιμένω το ίδιο από εσάς».

Τρίτος κανόνας: Καθορισμός ορίων

«Θέλω να παραμείνω σε μια δημιουργική σχέση μαζί σας, με μια σαφή γραμμή μεταξύ μας».

Τέταρτος κανόνας: Το αναπόφευκτο των διαφωνιών

Είναι επίσης σημαντικό να αναγνωρίσουμε και να διακρίνουμε μεταξύ δυναμικής και μη δυναμικής/διεκδικητικής συμπεριφοράς.

ΠΙΝΑΚΑΣ: Διάκριση μεταξύ δυναμικής και μη-δυναμικής συμπεριφοράς

Μη – δυναμική/διεκδικητική	Δυναμική	Επιθετική
μιλώντας χαμηλόφωνα και ντροπαλά	ειλικρινής και ήρεμη ομιλία	μιλώντας δυνατά και γρήγορα
μιλώντας με ασάφεια	μιλώντας ξεκάθαρα	αυταρχικά
οι χειρονομίες είναι μετριοπαθείς	οι χειρονομίες είναι χαλαρές	οι χειρονομίες είναι γρήγορες και εκνευριστικές
νευρικότητα και ανησυχία	ηρεμία	ταραχή
επιφυλακτικότητα	συναισθηματική ανοιχτή στάση	άκαμπτα συναισθήματα
συστολή	αυτοπεποίθηση	αλαζονεία

Σημασία σε περιόδους κρίσης (π.χ. πανδημία)

Κάθε φορά που ένα άτομο ενεργεί με δυναμισμό, γνωρίζει ότι ο τρόπος της δημιουργικής επικοινωνίας είναι πολύ σημαντικός και η επιλογή των λέξεων είναι το κλειδί. Δημιουργεί αυθεντικές σχέσεις και μεταφέρει καθαρά και ήρεμα μηνύματα. Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τον δυναμισμό ως μοντέλο δημιουργικής επικοινωνίας μεταξύ τους είναι ειλικρινείς, σεβαστοί και ισότιμοι συνομιλητές.

Στην εποχή της πανδημίας, οι άνθρωποι μπορούν να δώσουν προτεραιότητα στην ασφάλεια έναντι της σχέσης, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αίσθημα απομόνωσης, απελπισίας, φόβου, κατάθλιψης, θυμού ή έλλειψη κινήτρων. Προκειμένου να βρεθεί ένα σταθερό έδαφος μεταξύ αυτών των δύο βασικών ανθρώπινων αναγκών, η υγιής αυτοπεποίθηση/δυναμικότητα είναι χρήσιμη με την εξισορρόπηση αυτών των αναγκών. Με το να συμπεριφέρεται δυναμικά, ένα άτομο εμπνέει την εμπιστοσύνη στους άλλους, επειδή ξέρουν ότι μπορούν να βασιστούν σ’ αυτόν/αυτήν. Επίσης, απεικονίζουμε τη συμπεριφορά που οι ίδιοι μπορεί να ακολουθήσουν.